แบ่งเป็น

  - ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride)

  - Wax

  - ฟอสโฟลิพิด (Phospholipid)

 

 

ไตรกลีเซอไรด์ (triglyceride) 

หรือ

ไตรเอซิลกลีเซอรอล (Triacylglycerol)

เป็นไขมันที่ประกอบด้วยกรดไขมันสามโมเลกุลรวมตัวกับกลีเซอรอลหนึ่งโมเลกุล กรดไขมันที่มาประกอบเป็นไตรกลีเซอไรด์นั้นอาจจะเป็นกรดไขมันชนิดเดียวกัน เช่น ไตรสเตียริน มีกรดสเตียริกเป็นองค์ประกอบเท่านั้น หรือเป็นกรดไขมันคนละชนิด เช่น 1-พาล์มิโทสเตียริน (1-Palmitostearin) หมายถึงไตรกลีเซอไรด์ที่กรดไขมันตัวแรกเป็นกรดพาล์มมิติก ส่วนกรดไขมันตัวที่ 2 และ 3 เป็นกรดสเตียริก เป็นพลังงานสะสมในสัตว์ และใช้สะสมใต้ผิวหนังเพื่อรักษาอุณหภูมิของร่างกาย โดยสะสมในเซลล์ไขมัน (Adipocyte หรือ Fat cell) ในรูปเม็ดไขมัน หรืออยู่ในรูปไมเซลล์ (Micelle)

 

กรดไขมัน(Fatty acid)

กรดอินทรีย์ที่มีคาร์บอนตั้งแต่4ไปจนถึง36อะตอม

สายของคาร์บอนจะต้องเป็นสายตรง ไม่แตกกิ่ง(Aliphatic)

สวนใหญ่ที่พบในธรรมชาติจะเป็นคาร์บอนคู่

กรดไขมันเป็นสารประกอบไฮโดรคาร์บอนที่เป็นองค์ประกอบพื้นฐานของไขมันทุกชนิด มีคาร์บอนตั้งแต่ 4 – 36 ตัว ไม่แตกกิ่ง พันธะระหว่างคาร์บอนอาจเป็นพันธะเดี่ยวทั้งหมด ซึ่งเรียกว่ากรดไขมันอิ่มตัว หรือมีพันธะคู่ปนกับพันธะเดี่ยว ซึ่งเรียกว่ากรดไขมันไม่อิ่มตัว จำนวนของคาร์บอนในกรดไขมันส่วนใหญ่มักเป็นเลขคู่ จุดหลอมเหลวของกรดไขมันขึ้นกับจำนวนคาร์บอนและจำนวนพันธะคู่

กรดไขมันอิ่มตัว

 

- ไม่มีพันธะคู่

- H:C สูง

- Melting point สูง เป็นไข

- ไม่เหม็นหืน

 

ไขมันสัตว์

ไขมันหมู (lard)

เนย (butter)

  

 

น้ำมันมะพร้าว

น้ำมันปาล์ม

  

 

มาการีน

 

กรดไขมันไม่อิ่มตัว

 

- พันธะคู่

- H:C ต่ำ

- Melting point ต่ำ

- ไม่เป็นไข still liquid

- เหม็นหืน

ไขมันพืช

 

Wax

 

Ester ของกรดไขมันและแอลกอฮอล์ (ไม่ใช่glycerol) 

คุณสมบัติ

- อ่อนนุ่ม

- ปั้นขึ้นรูปได้

Bee wax : ไขผึ้ง

 

 

carnauba wax :

 

spermaceti wax : ไขปลาวาฬ

 

ฟอสโฟลิพิด 

หรือ

กลีเซอโรฟอสโฟลิพิด

 

 

เป็นไขมันที่เป็นองค์ประกอบหลักของเยื่อหุ้มต่างๆในสิ่งมีชีวิต โครงสร้างคล้ายไตรกลีเซอไรด์ แต่มีกรดไขมันเพียงสองโมเลกุล โดยอีกตำแหน่งหนึ่งจะมีหมู่ฟอสเฟตมาเกาะและจะมีสารอื่นมาเกาะที่หมู่ฟอสเฟตอีกต่อหนึ่งซึ่งเป็นการกำหนดชนิดของฟอสโฟลิพิด เช่น โคลีน (choline) หรือ เซอรีน (serine) ถูกสร้างบนแกนกลางที่เป็น กลีเซอรอล (glycerol) ซึ่งเชื่อมต่อกับหางสองเส้นที่เป็นอนุพันธ์ของกรดไขมันโดยรูปแบบการเชื่อมต่อที่เป็นเอสเตอร์ (ester) และหนึ่งหัวที่มีรูปแบบการเชื่อมต่อเป็นฟอสเฟตเอสเตอร์

 

กรดไขมัน เป็นสายโซ่ไฮโดรคาร์บอนที่ไม่มีสาขาและเชื่อมต่อกันด้วย

พันธะเดี่ยว (single bonds) ตามลำพัง เช่น กรดไขมันอิ่มตัว

ทั้งพันธะเดี่ยว (single bonds) และ พันธะคู่ (double bond) เช่น กรดไขมันไม่อิ่มตัว ส่วนหัวของฟอสโฟลิพิด ที่พบใน เมมเบรน ทางชีวภาพ (biological membrane) คือ

ฟอสฟาติดิลคอลีน (phosphatidylcholine-lecithin)

ฟอสฟาติดิลเอตทาโนลามีน (phosphatidylethanolamine)

ฟอสฟาติดิลเซอรีน (phosphatidylserine)

ฟอสฟาติดิลอินโนซิทอล (phosphatidylinositol)